پاورپوینت بررسی حس و ادراک محیطی در باغهای ایرانی
بخشی از مطلب
آغاز انتظام بخشی به باغ را باید در زمان هخامنشیان جستجو نمود. در باغهای سلطنتی پاسارگاد (قرن ۶ قبل از میلاد) وجود هندسه منظم در باغ شاهی (اختصاصی) و در مقیاس کلان در باغهای پیرامون کاخها، تبدیل به الگویی شده است که بعدها در دوره ساسانی و پس از اسلام شاهد تکامل آن هستیم.[۳]
در دوران ساسانی (۶۳۳-۲۲۴م) باغسازی گسترش فراوانی مییابد. جایگاه والای طبیعت در تفکر زرتشت به ویژه پرستش آب موجب گردید تا علاوه بر انتظام انسانی در باغ چشم
اندازها و بستر طبیعی نیز مطرح گردد. باغ قصرهای این دوره همانند تخت
سلیمان و کاخ فیروز آباد بیستون در بستر طبیعی جذاب مانند دریاچه و چشمه مکان یابی گردیدند.
تنوع هندسی مشخص ترین ویژگی باغهای این دورهاست. انتظامهای محوری، مرکزی و
چهاربخشی در باغهای این دوره دیده میشود. با استقرار تمدن اسلامی در دوره بنیامیه در سامره و اندلس باغهایی احداث گردیدند که همچنان از باغهای ساسانی مورد الگوبرداری
قرار گرفته بود. بسیاری از محققین با شکوهترین عصر باغسازی در ایران را
در دوره صفویه میدانند. در این دوره باغات در گستره شهر به عنوان هنر شکل دهنده ساختار فیزیکی شهر بودند و همچون منظومهای سبز تمامی ساختار شهر را تحت تأثیر
قرار میدادند. باغسازی در دوران صفویه از قزوین شروع شد. این شهر به عنوان پایتخت صفویه انتخاب گردید و به صورت باغ شهر سازمان یافته بود که اکنون از باغهای درباری بجز چند ساختمان چیزی باقی
نماندهاست. در زمان شاه عباس، پایتخت از قزوین به اصفهان تغییر مکان داد. در اصفهان از همنشینی فضاهای فضاهای شهری، خیابان، میدان و باغ ساختار هندسی این باغ شهر شکل گرفت.
سیر تحول طراحی باغ در دورهٔ صفویه نیز همانند زنجیرهای به دورهٔ
تیموریان مرتبط بوده و در دوران قاجاریه به علت ارتباطات فرهنگی گسترده
ایران با اروپا نشانههایی از از الگوی باغسازی اروپایی در باغهای ایران
نفوذ کرد و در دوران پهلوی به علت سهولت تردد بین ایران و دیگر کشورهای
اروپایی احداث باغها و پارکهای اروپایی و یا آمیختهای از آنها رواج
یافت.
ابتداییترین و سادهترین اصل هندسی باغ ایجاد محوری در میانهٔ باغ و به موازات طول آن میباشد. به طور معمول در دو طرف این محور درختان سایه
انداز کاشته شدهاست. هندسه باغ از تقسیمات راست گوشه تشکیل شدهاست.
مهمترین این تقسیمات، انتظام چهار بخشی است. انتظام باغ بر اساس هندسه
محوری و تقارن است.
شکل باغ ایرانی شامل انتظام آب، انتظام گیاه و انتظام معماری است. این
انتظام در قالیهای ایرانی نیز قابل جستجو میباشد و عناصر این انتظام (آب، گیاه و معماری) در نگارگری ایرانی موجودند و تصویری ایدهآل از باغ
ایرانی را ارائه میدهند