مصالح ساختمانی - جزوه

دانلود
 جزوه
مصالح
ساختمانی
136 ص
 فایل
 ورد






دانلود جزوه مصالح ساختمانی (2 فایل ورد) جمعا 136 صفحه

 

 

 

 

 فهرست مطالب :

«گچ، آجر ، کاشی، پلاستیک و چوب» 73 صفحه

سیمان و خواصّ آن 63 صفحه

 

«گچ»

سنگ گچ

گچ یکی از سیمانهایی است که از گذشته‌های دور ، مورد استفاده بوده است. گچ را از حرارت دادن سنگ گچ بدست می‌آورند. در ایران ، سنگ گچ بوفور یافت می‌شود. این سنگها عمدتاً بصورت سنگهای رسوبی است که در دریا رسوب کرده‌اند. این رسوبات، هم بصورت بلوری است و هم غیر بلوری. سنگ گچ خالص، سفید رنگ است و ناخالصیها، آنرا به رنگهای گوناگون در می‌آورند. قابلیت حل شدن سنگ گچ در آب بسیار کم می‌باشد؛ بطوریکه یک قسمت از سنگ گچ، در 495 قسمت آب حل می‌شود. ویژگی این سنگ، حل شدن آن در اسید کلریدریک غلیظ است. ولی در اسید سولفوریک حل نمی‌شود. (از این ویژگی جهت تشخیص سنگ گچ می‌توان استفاده کرد.) همچنین باید دانست که روی سنگ گچ رستنی نمی‌روید و گیاهی سبز نمی‌شود. اما توجه به این نکته نیز لازم است که با مشاهده پوشش گیاهی در یک منطقه نمی‌توان به عدم وجود این سنگ در آن ناحیه پی برد. زیرا در بسیاری از مناطق ، روی لایه‌های سنگ گچ را لایه ای از خاک مناسب جهت رویش گیاه می‌پوشاند و رستنیها در این لایة مناسب می‌رویند.

تولید گچ

همانطور که ذکر شد، جهت تولید گچ، سنگ گچ را حرارت می‌ دهند . مراحل واکنشهای انجام شده طی ای فرایند، بشرح ذیل است:

تا دمای حدود ، آب تبلور در سنگ هنوز باقی است. از دمای  به بالا، عمل تبخیر ، کم کم شروع می شود. وقتی به دمای حدود برسیم، ماده موجود بصورت  می‌باشد. یعنی سنگ گچ 5/1 ملکول آب از دست داده است. به این ماده ،ًگچ ساختمانی ً می‌گویند. گچ ساختمانی بسرعت با آب ترکیب شده، 5/1 ملکول آب می‌گیرد و به سنگ گچ تبدیل می‌شود. ولی بعلت واکنشهایی که در آن اتفاق افتاده، مقاومت آن از مقاومت سنگ گچ اولیه کمتر است. اگر حرارت کوره را بیافزاییم تا به دمای حدودبرسیم، حاصل می‌شود . این ماده بسیار سریع با آب ترکیب می‌شود؛ اما زمان گیرش آن از زمان گیرش سنگ گچ ساختمانی ـ که حدود3 تا 4 دقیقه می‌باشد ـ طولانی‌تر است. به این ماده ،ًگچ اندودً گفته ، در سفید کاری مصرف می‌شود. اگر با افزایش حرارت، به دمای حدود دست پیدا بکنیم، سنگ گچ به  تبدیل می‌شود که میل ترکیبی بسیار زیادی با آب دارد. این ماده حتی می‌تواند از هوا رطوبت جذب کند که در این صورت به  تبدیل می‌شود. اگر باز هم دما را تا بیش از بالا بریم، سنگ گچ می‌سوزد و میل ترکیبی خود با آب را از دست می‌دهد. سنگ گچ در دمای  طبق فرمولهای ذیل تجزیه می‌شود:

 

تذکر : CaO همان آهک زنده است.

پس ، از حرارت دادن بیش از حد سنگ گچ ، آهک بوجود می‌آید. اگر در سفید کاری، از گچی که آهک بهمراه دارد استفاده شود، یک روز بعد مشاهده می‌شود که تکه‌هایی از آن سطح گچی بیرون پریده و اصطلاحاً ًآلوئکً کرده. دلیل آن اینست که این تکه‌های کوچک، در هسته مرکزی خود، آهک دارند که با جذب آب منبسط شده ، بیرون می‌پرد. بطور کلی سه نوع سنگ گچ داریم:

1ـ سنگ گچ بلوره نشده: که عمدتاً از رسوبات است.

2ـ سنگ گچ بلوره شده : بصورت لایه لایه و شیشه‌ای .

3ـ سنگ گچ مرمری: که به آن Alubuster  نیز می‌گویند. سنگی است آرایشی و تزئینی که تراشکاران سنگ در شهرهای قم و شهر ری آنرا تراش داده، وسایل تزئینی می‌سازند. این سنگ ، شباهت زیادی با سنگ مرمر دارد. با این تفاوت که سنگ مرمر بسیار سخت است و نمی‌توان آنرا تراش داد . در حالیکه Alubuster  چنین نیست.

تولید گچ

اولین مرحله در تولید گچ، استخراج سنگ گچ است. بعد آنرا خرد کرده، حرارت می‌دهند. جهت حرارت دادن سنگ گچ، انواع مختلفی از کوره وجود دارد که سه نوع

آن متداولتر است.

1ـ کوره چاهی یا گودالی : روش کار چنین است که گودالی در زمین حفر می‌کنند و سنگها را در آن بگونه‌ای می‌چینند که هوا و گرما از لابه‌لای آنها عبور کند. طبیعی است که چیدن سنگها برای دستیابی به این هدف، دقت زیادی می‌طلبد. از کنار کوره یک راه باریک به زیر آن باز می‌کنند . (قسمت زیرین کوره را ًتونً می‌نامند.) از زیر به کوره حرارت می‌دهند. در گذشته جهت سوخت، از هیزم و مدفوع استفاده می‌شد. حرارت آرام آرام ایجاد شده ، افزایش می‌یافت و در عرض چند روز همه سنگها گرم می‌شد. امروزه منبع ایجاد حرارت در کوره‌ها ، مشعلهایی است که توسط گازوئیل یا سایر مواد نفتی تغذیه می‌شوند. برای اینکه حرارت بالای کوره سریعتر به  برسد، حرارت قسمت پایین را زیاد می‌کنند. در نتیجه دما در قسمت زیرین کوره با شیب زیادی افزایش میابد و قسمت عمده‌ای از سنگهای پایین کوره به آهک تبدیل می‌شود. از آنجا که نحوه برداشت از این کوره و توزیع محصول آن ، بصورت مخلوط و فله‌ای است، گچ خریداری شده دارای مقداری آهک است که مصرف آن سبب ایجاد آلوئک می‌شود . توجه به این نکته در عین جالب بودن، ضروری است که ممکن است کارخانه تولیدکننده گچ، در پاسخ به اعتراض مصرف کننده بگوید که در هنگام استخراج، به رگه‌هایی از سنگ آهک برخوردیم . باید دانست که در فرآیند تبدیل سنگ آهک ، به دمایی بیش از  نیاز است؛ در حالیکه در تولید گچ ، اصولاً به دمایی بیش از  نیاز نیست.